||om tat sat||

సుందరకాండ.
అథ ఏకచత్వారింశస్సర్గః

సః వానరః ప్రశస్థాభిః వాగ్భిః పూజితః తస్మాత్ దేశాత్ అపక్రమ్యగమిష్యన్ చింతయామాస||

ఇదం కార్యం అల్పశేషం (అస్తి)| అయం అసితేక్షణా దృష్టా| త్రీన్ ఉపాయాన్ అతిక్రమ్య ఇహ చతుర్థ విద్యతే|| రక్షస్సు సామ గుణాయ న కల్పతే| అర్థోపచితేషు దానం న యుజ్యతే| బలదర్పితాః జనాః భేద సాధ్యాః న | ఇహ మమ పరాక్రమస్త్వేవ రోచతే||ఇహ అస్య కార్యస్య పరాక్రమాత్ ఋతే వినిశ్చయః కశ్చిత్ న ఉపపద్యతే| యత్ రణే హతప్రవీరాః రాక్షసాః అద్య ఇహ కథంచిత్ మార్దవం ఈయుః||

కార్యే కర్మణి నిర్దిష్టే యః పూర్వకార్యా విరోధేన బహూణ్యపి సాధయేత్ సః కార్యం కర్తుం అర్హతి|| ఇహ స్వల్పస్య అపి కర్మణః సార్ధకః హేతుః ఏకః న హి | యః అర్థం బహుధా వేద సః అర్థసాధనే సమర్థః ||అహం ఇహైవ తావత్ పరాత్మసమ్మర్దవిశేషతత్త్వవిత్ ప్లవగేశ్వరాలయంవ్రజేయం యది తతః మమ భర్తృ శాసనం కృతం స్యాత్ ||
అద్య మమ రాక్షసైః సహ ప్రసహ్య యుద్ధం కథం ను సుఖాగతం భవేత్ తథైవ ఆత్మబలం చ సారవత్ సః దశాననః చ మామ్ రణే మానయేత్||తతః సమంత్రివర్గం సబలప్రయాయినం దశాననం రణే సమాసాద్య తస్య హృది స్థితం మతం బలం చైవ మత్త్వా అహమ్ ఇతః సుఖేన పునః వ్రజే||

నృశంసస్య అస్య ఇదం నేత్రమనః క్రాంతం నానాద్రుమలాయుతం ఉత్తమం వనం నందనోపమం ||శుష్కం వనం అనలః ఇవ ఇదం విధ్వంసయిష్యామి| అస్మిన్ భగ్నే తతః దశాననః కోపం కరిష్యతి|| తతః రాక్షసాధిపః సాశ్వమహారథద్విపం మహత్ త్రిశూలకాలాయసపట్టి సాయుధం బలం సమాదేక్ష్యతి | తతః ఇదం మహత్ యుద్ధం భవిష్యతి|| అహం తు చణ్డవిక్రమైః తైః రక్షోభిః సంయతి సమేత్య అసహ్యవిక్రమః రావణచోదితం తత్ బలం నిహత్య సుఖమ్ కపీశ్వరాలయం గమిష్యామి||

ఇతి మత్వా తతః భీమవిక్రమః మారుతిః కృద్ధః అథ మహతా ఊరువేగేన మారుతవత్ ద్రుమాన్ క్షేప్తుం ఆరభత్ ||తతః వీరః హనుమాన్ మత్తద్విజసమాఘుష్టం నాద్రుమలాయుతం ప్రమదావనం బభంజ|| తత్ వనం మథితైః వృక్షైః భిన్నైః సలిలాశయైః చూర్ణితైః పర్వతాగ్రైశ్చ అప్రియదర్శనం బభూవ|| క్లాంతద్రుమలతాయుతం తత్ వనం ననాశకుంతవిరుతైః ప్రభిన్నైః సలిలాసయైః క్లాంతైః తామ్రైః కిసలయైః దావానలహతంరణాః తాః లతాః విహ్వలాః ఇవ రేజుః|| మహత్ తత్ వనం నాశితైః లతాగృహైః చిత్రగృహైః నిర్ధుతైః మహోరగైః వ్యాలమృగైశ్చతథా ఉన్మథితైః శిలాగృహైః గృహైః ప్రణష్ట రూపం అభూత్ ||దశాస్య ప్రమదావనస్య పరమదావనస్య కపేః సా వనస్థలీ బలాత్ విహ్వలా శోకలతాప్రతానా జాతా||

సః మహాకపిః మహాత్మనః తస్య అర్థపతేః మనసః మహత్ వ్యలీకం కృత్వా మహాబలైః బహుభిః ఏకః యుయుత్సుః శ్రియాజ్వలన్ తోరణమ్ ఆస్థితాః||

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే ఆదికావ్యే వాల్మీకీయే
చతుర్వింశత్ సహస్రికాయాం సంహితాయామ్
శ్రీమత్సుందరకాండే ఏకచత్వారింశస్సర్గః ||

||om tat sat||